Fes; de culturele hoofdstad van Marokko 😍

Desiree schreef op dinsdag 27 augustus op haar polarsteps:

Om stipt 09:00 uur zaten we in het busje 🚐 klaar voor ons stadsbezoek aan Fes. Fez of Fès (Arabisch: فاس, Berbers: ⴼⴰⵙ) is de op één na grootste stad van Marokko, na Casablanca. Fez wordt beschouwd als de culturele hoofdstad van Marokko. Ons hotel 🏨 ligt trouwens in een buitenwijk van Fez. We kwamen er gisteren al snel achter dat een wandeling in een buitenwijk met zijn tweeën niet echt prettig wandelt. Dus nadat we koek, snoep 🍬 en chips hadden ingeslagen zijn we direct terug naar het hotel gewandeld. Dat is wel echt jammer, dat onze hotels niet in de bruisende centra van de steden liggen.

Maar terug naar Fes; het goed bewaarde oude centrum (dat nu als UNESCO Werelderfgoed 🌎 nog meer aandacht aan behoud en restauratie zal krijgen), trekt heel veel bezoekers. Ook zijn er diverse oude ambachten, zoals de tapijtindustrie (berbertapijten), aardewerk (van tajines tot de mozaïeken) en de oude leerindustrie, en wij gaan deze allemaal bezoeken 🥳. We beginnen rustig, de bus 🚌 zet ons af bij een van de Koninklijke paleizen, dit keer mogen we helemaal tot de poorten komen, maar het blijft de vraag wat zich afspeelt áchter deze grote poorten, dat zullen wij nooit weten 🤷🏼‍♀️. We gaan door, door de Joodse wijk, hét goud steegje van niet alleen Fes maar van heel Marokko en het uitzichtpunt op de stad. Deze meid 👩🏼 moet plassen… onze gids van Fes doet zijn best en na 3 keer een “nee” hebben we een “ja”. Ik wil een gegeven paard 🐴 niet in de bek kijken, maar het was een “hang wc” 🚽 en verder zal ik je de details besparen… maar je moet plassen of je moet het niet en dus besloot ik de uitdaging aan te gaan, zo goed en zo kwaad als het ging vond ik het goed gelukt 😂.

Toen kon het “echte” stadsbezoek beginnen. Onze gids had ons al minimaal 200 keer gewaarschuwd om dicht bij elkaar te blijven, op elkaar te letten en als groep te bewegen, ook onze stadsgids gaf aan dat je hier heel gemakkelijk verdwaald dus dat we bij elkaar moesten blijven. Ik zeg zelf altijd 10% mag sneuvelen, maar in dit geval is 10% nog best weinig 😂😜. We kwamen weer langs allerlei marktjes, winkeltjes en kraampjes, heel leuk, maar geen tijd om iets te kopen want we moeten bij elkaar blijven. De eerste stop is bij de Chouara leerlooierijen. Het traditionele proces van leerlooien en verven staat hier nog steeds centraal. We gaan een soort van huis 🏠 in waar we direct een muntblaadje krijgen aangeboden voor onder onze neus 👃🏼.

We ruiken niets, maar nemen het beleefd aan. We gaan een trap op, en nog een, en nog een, en nog een.. ik heb ze niet geteld maar ik had zeker onderschat hoeveel het er waren. Eindelijk zijn we boven. Een mooie winkel vol met leren jassen 🧥, tassen 💼, 🧢 en andere leerproducten. We wandelen door naar het dakterras, hier hebben we een prachtig 😍 uitzicht op de activiteiten van de ambachtsmannen en druk je bijna automatisch het muntblaadje stevig enthousiast onder je neus. We krijgen een interessante uitleg. Het leer is afkomstig van diverse dieren: geiten 🐐 , schapen, koeien 🐮 en dromedarissen. De huiden worden eerst in een wit vat geplaatst waarin een mix van water 💧 , kalksteen en duivenpoep 💩 zit. Door deze mix wordt het leer zacht gemaakt en worden de haren verwijderd. Enkele dagen later worden de huiden gewassen en in de bruine vaten geplaatst. Hier worden de huiden gekleurd. De kleuren 🎨 voor het leer worden uit natuurlijke producten gewonnen zoals saffraan (geel), cederhout (bruin) en indigo (blauw). Omdat saffraan een kostbaar product is worden deze huiden individueel gekleurd en zie je deze vaak in de zon liggen drogen. Ook na deze uitleg kun je iets kopen, als een of andere Hans Klok magische act waren er ineens waren meer verkopers dan toeristen 😂. Uitgerekend een vegetariër, die eerst huilend de winkel in ging komt trots en blij naar buiten met een nieuwe jas, maar ik zeg niets 😊. We gaan verder, door steegjes, langs een universiteit, om vervolgens te stoppen bij een winkeltje die tapijten maakt en verkoopt. Inmiddels ken je het principe; gezellig ontvangst, korte uitleg en vervolgens als een soort gevangen vogeltje proberen je niet te laten forceren tot kopen 😅😇.

Ze laten ze zien welke materialen er worden gebruikt voor welk type tapijt. Ook kun je zien welke werktuigen er worden gebruikt om de tapijten te weven. Uiteindelijk resulteert het harde werk van deze ambachtslieden in prachtige tapijten in alle soorten en maten. De vrouwen zijn soms wel 5-6 maanden bezig met 1 tapijt, het is werkelijk prachtig 😍, maar ik vind het toch nog wel duur en ik zou niet weten hoe ik het in mijn koffer 🧳 krijg. Behendig laten ze zien wat voor een klein pakketje 📦 ze ervan kunnen maken, maar dan past het nog steeds niet in mijn koffer.. de DHL service die ze aanbieden vertrouw ik niet helemaal, als het ooit al in Nederland 🇳🇱 aankomt is de kans dat ze het daadwerkelijk bij ons afleveren zeer klein 😉. De stadswandeling gaat veder, langs een moskee 🕌 (enkel toegankelijk voor Moslims) en een Hammam. Een enthousiaste man legt ons alles uit over de Hammam. We zouden het heerlijk vinden, maar helaas moet ik nog even wachten. Twee andere van onze groep hebben het wel geboekt, het was prima maar niet geweldig daarnaast was er van alles beloofd, zoals inclusief ophalen en terug brengen met een taxi 🚕 een tijdstip, etc. maar uiteindelijk waren ze pas veel later aan de beurt, moesten ze na de Hammam zelf maar uitzoeken hoe ze terug kwam en hebben ze uiteindelijk na 1 uur een taxi gevonden die ze -te duur- terug naar het hotel 🏨 bracht. Dus we hebben gelukkig niet zoveel gemist 🙃. We gingen verder, en al lijken de steegjes op elkaar, we hebben er slechts enkele dubbel gehad en we hebben ze lang niet allemaal gezien, wat een doolhof! We komen uit bij winkeltjes met traditionele kledij en kasjmier sjaaltjes 🧣. En je raadt het al, leuk ontvangst, interessante demonstratie en informatie ℹ️ en vervolgens als een lammetje naar de slachtbank.

We halen wat grappen uit met de mannen van onze groep totdat een van hun vrouwen de verkoper beledigd door te zeggen dat ze 15€ wilt betalen in plaats van 80€. Ik vang een gesprek op van een andere reisgenoot en verkoper, ze heeft een -eerlijk waar- prachtige sjaal 🧣 vast maar er zitten 2-3 gaten in. Toen ze dat aangaf zei hij dat het geen probleem was. Nee, zeker niet, maar ik vind het toch een probleem voor 75€ 😂. Sjaak was tijdens de demonstratie letterlijk “de Sjaak” want hij was de -gedwongen- vrijwilliger voor het omknopen van een sjaal rond zijn hoofd. En wat denk je? Nog voordat de sjaal van zijn hoofd was, heeft zijn vrouw deze -zonder onderhandeling en onder lichte dwang- gekocht 😅. Vervolgens is het voor ons (omdat ik Vees de onderhandelaar bij me heb) onmogelijk om voor een leuke prijs aan iets te komen, want de buit is al binnen 💰. Inmiddels is de temperatuur in de steegjes echt niet meer te doen 🥵 en maken we ons op om naar onze laatste stop van vandaag te gaan, de ambachtslieden voor aardewerk, pottenbakken en mozaïek. Het proces wordt aan ons uitgelegd. Mozaïek steentjes worden met de hand 🖐️ uit tegeltjes gemaakt in verschillende vormen. Daarna worden de mozaïeksteentjes dan ondersteboven in een mal gelegd en aan de achterkant gevoegd. Het resultaat laat zich dan zien in vorm van bijvoorbeeld een fontein ⛲️ of tafel. Ik zou echt dolgraag een prachtige fontein meenemen voor in de tuin, de prijs is echter 3.000€ en dat vind ik echt te veel. Ook hier zouden ze je producten met liefde en plezier opsturen via DHL, om hun verhaal kracht bij te zetten wijzen ze naar dozen 📦 die klaar staan voor verzending naar landen als Brazilië, Verenigde Staten en Australië, Vees tilt stiekem een paar dozen op en wat blijkt, een Marokkaans sprookje want ze zijn allemaal leeg 😂. Uiteindelijk ben ik ook gezwicht en heb ik mij laten verleiden voor het kopen van wat souvenirs 🤩. Nu hopen dat ze heel naar Nederland komen in mijn koffer 🧳. Na 10 uur en meer dan 12.000 stappen is het tijd om terug te gaan naar het hotel 🏨. Maar eerst stoppen we nog even bij de Carrefour voor onze lunch morgen in de bus 🚌, we rijden morgen namelijk meer dan 500 km door het Marokkaanse landschap op weg naar het Atlas gebergte. Wanneer we ons bed zien, zijn we direct vertrokken 😴.